كركوك 2009
هل تريد التفاعل مع هذه المساهمة؟ كل ما عليك هو إنشاء حساب جديد ببضع خطوات أو تسجيل الدخول للمتابعة.

كركوك 2009

تقارير حول مواضيع مهما للكاتب فريد محمد امين شربتجي
 
الرئيسيةأحدث الصورالتسجيلدخول

 

  فير كردنى كوردى

اذهب الى الأسفل 
كاتب الموضوعرسالة
admin




المساهمات : 64
تاريخ التسجيل : 26/10/2009
العمر : 64

 فير كردنى كوردى  Empty
مُساهمةموضوع: فير كردنى كوردى     فير كردنى كوردى  Emptyالجمعة فبراير 11, 2011 11:55 am

ريَزمان
وتنه وه ى ريزمانى كوردى /
ئاماده كردنى فه ريد محه ممهد ئه مين زه نكنه /كه ركوك
لاي هةمووخاوةن قةلَةميَك وثيَنووس بةدةستيَك ورؤشنبيريَك زمان بريتيية لة يةكةييكي نةبضرِاو ,بةش بةش ناكريَت بؤ جةند لقيَك ,وةك {ريَزمان ,خويَندنةوة , دارِشتن , هؤنراوة , ريَنووس }بةلاداني بةشيَكان زمانةكةلةنط دةبيَت ,واتة هةريةكةيان تةواوكةري ئةوي ديكةن .بؤوتنةوةي ريَزمان :
1 م – ثاش نووسيني شوناسنامةي بابةتةكة وخستنةرووي ضةند رستةييك مامؤستا داوا لةقوتابيان دةكات ئةوانيش بةشداري بكةن بة رستةكانيان ,
2 م –ثيَويستة رستةكان لة ذينكةو ذياني رؤذانةي قوتابيانةوةبيَت ووربطيريَت .
3 م – ثيَويستة رستةكان بةشيَوةييكي عةمةلي ثيادةبكريَن ضونكة لةم بارةدا رستةكان خؤيان دةبنة هؤي فيركردن وناوةرؤكي بابةتةكةزياتر لةناوميَشكي قوتابيان دةضةسثيَت .
4 م – بةريَكاي هربرت وانةكة بلَيَتةوة كة بريتيية لة :
أ *ثيَشةكي وثةيوةندي
ب *خستنةرووسةرئةنجام .
ث * بةراوردكردن .
ت * دةرهيَناني دةستوور .
ج * تاقيكردنةوةو راهيَنان .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
دارِشتن ودةربرِين
زؤربةداخةوة زؤربةي زؤري ليهاتوان جورئةتي ئةوةيان نيية دة خوولةك بة راشكاوي قسةبكةن ,ئةوة بؤئةوة ةطةريَتةوة كةتواناي دةربرِيني نيية و روانبيَذنيية ’بؤية ئةم بةشة لة زماني كورديدا طرنطي بيَدراوة .
دةربرين لة رووي زانستييةوة دةبيَت لةخودي قوتابييةوةبيَت و ئةنجام بدريَت ,نابيَ مامؤستا راستةوخؤ دةستي هةبيَت لة ئةنجامداني دا , طةر دارِشتن بة ثشتواني كةساني تر ئةنجامدرا ئةوكاتةقوتابي وةك ئاميَريَكي دةرخكاردةردةضيَت , جونكة بابةتةكةبيرؤكةي خؤي نيية لةرووي فيَربوونيشةوة فيَرنابيَ ,بؤية دةربرِين كراوة بةدوو شيَوة واتة دارشتن دوو جؤرة :
يةكةم – زارةكي .
دووهةم – بة نووسين .
زاناياني ثةروةردةو زمانةواني و دةروونناسي ئةوةيان سةلماندووة لةقؤناغي سةرةتايي زيدةتر دةبيَت بايةخ بةلايةنةزارةكييةكة بدريَت جونكة لة رووي فةسلةجييةوة ئةو مندالَة شيرازةي شةرمي كةم دةبيَتةوةو ثشت بةخؤي دةبةستيَت بؤديفاع لةخؤكردن و قسةكردن هةروةها ئةو قوناغة دةكةويَتة بةر نووسين ,رةنطة ئةو توانايةيان نةبيَ بؤنووسين .
وتنةوةي دارِشتن :
1 م – هةلَبذاردني بابةتةكة با بة هةلَبذاردني قوتابيان بيَ بة مةرجي ثةيوةندي بة ذينكةي قوتابيانةوةبيَت ,بؤنموونة سيَبابةت دةستنيشان بكة ولةسةر تةختةي رةش بيان نووسة و بلَي ئةمرِؤلةسةركاميان بنووسين بزانة كاميان زياتر لايةنطيري هةية ئةوةيان بهيَلَةوة.
2 م- داوا دةكريَت لة ضةند قوتابييك هةر ية كةيان كورتةباسيَك بلَيَن وةيارستةييك ثةيوةندي بة باسةكةوةبيَت ولةسةرتةختةدةنووسريَت.
3 م- لةشيَوةي ثرسيارو ولآمدابيَت وولآمةكة بنووسريَتةوة لةسةرتةختة .
4 م- تيَهةلَكيَشةكردني ئةو رستانةي كة لةسةر تةختةكةنووسراون لة لايةن مامؤستاوة .
5 م- مامؤستا ئةو رستانة بةشيَوةييكي لةبار و دروست وبة بؤجووني خؤي باسي دةكات
6 م- ضةند قوتابيكي جؤراوجؤر هةلَدةستيَنيَ بيرووكةكةي خؤي دةر دةبرِيَ.
7 م – داوايان ليَدةكات كة ضةند ديَريَ لة سةر ئةو وبابةتة بنووسن ثشت نةبةستن بةكةسةوة .
8 م – ئةتوانيت ثؤلةكةبكات بةطرووث بةمةرجي ريَبازي طرووث شارةزابن بؤهةرطرووثيَ ناودادةنريَو كاغةزيَيان بيَ بدريَت با لة ثةرِاوةكةيان كاغةز نةدرِن
طةر فريا نةكةوتن بيخويَننةوة مامؤستا لييان وةردةطريَت ولاي خؤي دايان دةنيَ .
9 م- ئةو وانةي وةيا وانةييكي تر هةر طرووثيَ بابةتةكةي خؤي دةخويَنيَتةوة
ريَـــزمان
هةروةكو لةثيَشةوة وتمان مةبةست لة فيَربووني ريَزمان ئةوةية ,رستةي لةبارو دروستي بيَ دةكةي,كة فرمان وضاوط وناوو ئاولَناو وجيَطرو ثيَشطروثاشطر وبةشةكاني تري ريَزمان لة خؤي دةطريَت ,رستةكان لةكاتي روانبيَذي وطفتوطؤ و نووسيني بابةت ودارشتني رووداو بةسةرهاتي بيَ تةواودةكريَ دةولَةمةندكردني ساماني زمان و راها تن لة روانبيَذي .
,واتا ئةوةي شارةزا نةبيَ لةريَزمان لة ثيَكهيَناني رستةدا كلَؤلَ دةبيَ .
ريَطاكاني طوتنةوةي ريَزمان
بؤوتنةوةي ريَزماني كوردي ئاسانترين ولةبارترين ريَطا بطرنةبةر ,بؤوتنةوةي ئةم بابةتة ضةند ريَطا يةك هةية ,بةلآم ئةوةي ثةيوةستة بة قوتابخانة سةرةتاييةكان
يةكةم: ريَطاي بةرئةنجام ( الاستقرائية ) :
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ئةم ريَطاية بةباشترين ريَطا دادةنريَت بؤطوتنةوةي ريَزماني كوردي لة قوتابخانة سةرة تايةكاندا ,ريَزماني ثؤلي ثيَنجةم وشةشةم لة سةر ئةم ريَطايةدانراون .
لةم ريَطايةدا مامؤستا ذمارةيةك رستة لة سةر تةختة رةشدا دةنووسيَتةوة ئةم رستانة يا قوتابياني وةردةطريَت يا لة ثةرتووك ,دوا ئةمة مامؤستا داوا لة قوتابيان دةكا يةك بة يةك رستةكاني بوراورد بكةن وبؤئةوةي نيشانةكاني هاوبةش نيشان بدةن ئةمجا ئةم نيشانانة كؤدةكريَتةوة ودةكرين بة دةستوور .واتة مامؤستا و قوتابيان ثيَكةوة وبةهاوكاري يةك
دةستووريَك ئةنجام دةدةن .لةم ريَطاية لةشتي زانراو وديارةوة دةبا بؤ شتي ناديارو شاراوةوة ,ريَطاي بةرئةنجامي ضوار ثلةي هةية :
أ: ثلةي سةرنجدان : لة ثلةية ذمارةييكي زؤر رستة دةخريَتة بةرضاوي قوتابيان ,داوايان ليَدةكريَت نيشانة هاوبةشةكان كؤبكةنةوة .
ب: ثلةي بةراوردكردن : بةراوردكردني رستةكان ودةرهيَناني نيشانةكاني هاوبةش .
ث: دةرهيَناني دةستوور .
ت: راهيَنان وتاقيكردنةوة.
دووهةم :ريَطاي بةراوردكردن ( المقارنة)
ئةم ريَطاية ثيَضةوانةي ريَطاي بةرئةنجامة لة بةرئةنجام مامؤستاو قوتابي ثيَكةوةثاش وردبوونةوة لة بابةتةكةوتيَطةيشتنيان دةستووربؤ بابةتةكةدةردةكةن ,بةلآم لة ريَطاية دا مامؤستا لة دةستوورةوة دةست ثيَدةكات ,ثاشان شووردةبيَتةوةبؤرستةكان واتة لة ثيَشدا دةستوور دةخريَتةروولةشتيَكي شاراوةوةبؤشتيَكي نةشاراوةوةدةضن,ئةم هةنطاوة لة فيَطةكاني سةرةتايي دةست نادات ,واتة لة نةزانينةوة بؤ زانين دةضين .
سيَهةم : ريَطاي هربرت :
[يؤهان فردريَك هربرت ]زاناييكي ئةلَمانيية لة سالَي {1779 – 1841 }زايين ضاوي بةم جيهان ئاشنا بووة , ريَطاي هربرت ,رةنطة هةمان ريَطاي بةرئةنجام بيَت بةلآم بة شيَوةيةكي فراوانترو كراوةتر بةدي دةكريَ .
لةريَطاي هربرت ئةم هةنطاوانة ثيَرةو دةكريَ :
رؤذوريَكةوت ثؤل هؤبة وانةي بابةت خستنةروو
ثيَشةكي وثةيوةندي :
ــــــــــــــــــــ
مامؤستا وانةي رابردو بة بيري قوتابيان دةهيَنيَتةوة بؤئةوةي ئامادةيان بكا بؤ وةرطرتني بابةتي تازة .
سةرنجدان وخستنة روو :
ـــــــــــــــــــــــ
مامؤستا ناو نيشاني بابةتةكة لةسةر تةختة بنووسريَتةوةئةمجاروودةكاتة قوتابيان وداوايان ليَ دةكات كة هةريَةكيَ رستةييةك بلَيَ ثةيوةندي بة بابةتةكةوة هةبيَ لةسةرتةختةي رةش بنووسريَت .
بةراوردكردن :
ـــــــــــــــــ
لةم ثلةيةدا مامؤستا داوا لة قوتابيا ن دةكا كة سةرنج بدةنة رستةكان وناوةكان هةربيَنن تاكو دةستووري بابةتةكة دابنيَن .
دةرهيَناني دةستوور :
ــــــــــــــــــــ
دواي وردبوونةوة لة ناوةرِؤكي بابةتةكة وشيكردنةوة وبؤضوون دةستووريَك دةردةهيَنريَت بؤ بابةتةكة .
راهيَنان وتاقيكردنةوة :
ــــــــــــــــــــــــ
بؤئةوةي كة دلَنيابين لةوةي بزانين كة قوتابيان تيَطةيشتوون دةستوورةكة بةسةر ضةند رستةييك تاقيدةكةينةوة تا زياتر بابةتةكة جيَطيربيَت لة ميَشكي قوتابيان .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

لةهؤنراوةكاني شةهيد مامؤستا جةبارمحمد جةباري
كةركوك

وةرن يةك طرين طشتمان بة جاريَ
هةرضي لة ديية ,ياخود لة شاريَ
هةموو بة يةك دةنط بكةين هاواريَ
سةرة و ذيَر بيَ هةموو زؤرداريَ

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

جىََ نــــا و
جىَ ناو لة زمانى كورديدا دابةش دةكريَتة سةر ئةم بةشانةى خوارةوة :
1 – جىَ ناوى كةسى وةك :من , توَ. ئةو ,ئيَمة ,ئيَوة ,ئة وان .
2 - جىَ ناوى لكاو وةك : م , ت , ى , مان ,تان , يان
3 – جىَ ناوى نيشانة وةك : ئةم , ئةمة , ئةمانة , ئةظ , ئةظة , ئة ظانة
4 – جىَناوى ثرس وةك :كىَ ,ض ,كا ,ضوَن
5 - جىَناوى ضةندى وةك :ضةند ,هيَندة , ئةوةندة
6 – جىَناوى هةيى وةك :ئَىَ , هىَ , ئىَ
7 – جىَ ناوى ناديار وةك :يةكيَك , كةسيَك ,هيَنديَك فلاَن كةس , فيساركةس , كابرا
8 – جىَ ناوى ناديار وةك :هةر ,هةر كةس ,هةر يةك ,هةر تشت , هةموو ئةوان .هةمووكةس
9 – جىَ ناوى خوَيى وةك :خوَم , خوَت ,خوَيى ,خوَمان ,خوَتان , خوَيان
10 – جىَ اوى نا ( نةفى ) وةك :هيض ,هيض كةس ,هيض شت
سه ربه رشتيار ى به روه رده يى
الرجوع الى أعلى الصفحة اذهب الى الأسفل
 
فير كردنى كوردى
الرجوع الى أعلى الصفحة 
صفحة 1 من اصل 1
 مواضيع مماثلة
-
» به شى كوردى له كه ركوك
» زماره له زمانى كوردى

صلاحيات هذا المنتدى:لاتستطيع الرد على المواضيع في هذا المنتدى
كركوك 2009 :: قسم التقارير-
انتقل الى: